|
|
 |
ETKİNLİĞİN ADI : BİR YAPRAĞI ÖLÇME
ETKİNLİĞN TÜRÜ :FEN VE MATEMATİK ETKİNLİĞİ
YAŞ GRUBU : 4 Yaş
MATERYAL :Farklı büyüklüklerde yapraklar ve fasulye
UYGULAMA : Sınıfa her bir çocuğa yetecek kadar yaprak getirilir. Etkinliğe geçmeden önce çocuklarla yapraklar hakkında konuşulur. Ağaçların ilkbahar geldiğinde yaprak açtığı bu küçük yaprakların zamanla büyüdüğü ve sonbaharda bu yaprakların döküldüğü anlatılır. Daha sonra her çocuğa bir yaprak verilerek çocuklara bu yaprağın üzerine kaç fasulye dizebilirsiniz diye sorulur. Çocukların tahminleri bir kağıda kaydedilir. Daha sonra çocuklar yapraklarına tek tek fasulye dizerler. Eğitimci çocuklardan yaprağa dizdikleri fasulyeleri saymalarını ister. Eğitimci bu sayıları önceki tahmin kağıdının üzerine yazar ve çocuklarla beraber daha önceki tahmin sonuçları ile bu sayıların hangisinin daha az yada daha çok olduğu karşılaştırır.
| Eriyen ve Erimeyen Maddeler |
ETKİNLİK ADI: Eriyen Ve Erimeyen Maddeler
ETKİNLİK TÜRÜ: Fen Ve Matematik
YAŞ GRUBU: 4-5 Yaş
MATERYALLER: Un , tuz, şeker, kum, taş, pirinç, su ve plastik bardak.
UYGULAMA:Çocuklara, bazı nesnelerin suya atılıp karıştırıldığında eridiği ve bazılarının da erimediği söylenir. Suda eriyen ve erimeyen nesnelerin neler olabileceği sorulur. Çevrelerinden gözlemledikleri ve yaşantılarından edindikleri tecrübeleri dile getirmeleri için yardımcı olunur. Suya ya da başka bir sıvı içeceğin içine bir şey atıp atmadıkları, sonucunda nelerin olduğu konusunda düşünceleri alınır.
Çocuklardan , plastik bardakların içine bir miktar su koymaları istenir. Her çocuğun bir malzeme seçmesi istenir ve bu malzemenin suda eriyip erimediği sorulur. Ardından, bu malzemeyi suya katarak karıştırması sağlanır. Malzemenin aldığı şekil ve suyun aldığı renk, suyun görüntüsü ve varsa tadındaki değişiklik hakkında sorular sorulur.
Tüm maddeler sırayla denenir. Sonucu tüm sınıfın görmesi sağlanır. Etkinlik sonunda çocuklarla , hangi malzemelerin eridiği hangilerinin erimediği , eriyen maddelerin ne kadar sürede eridiği hakkında sohbet edilir. Çocuklardan , neden bazı maddelerin daha çabuk bazılarınınsa daha yavaş eridiği konusunda tahmin yürütmeleri istenir. Etkinliğin içinde saklı olan ipuçları verilerek anlamalarına yardımcı olunur.
Deneyin adı: Suyun kaldırma kuvveti
Yaş grubu :4-5 yaş
Araç ve gereçler :üç adet aynı büyüklükte plastik şişe ve kapakları, bir adet çay bardağı, 12 adet boncuk , oldukça derin bir kap ve su
Uygulama:
· Deneye geçmeden önce öğretmen çocuklarla beraber su hakkında sohbet eder. Öğretmen çocuklara “insanlar için su hayatın vazgeçilmez bir parçasıdır. Suyu içeriz,yemek pişiririz meyve sebzeleri yıkarız, dişlerimiz ellerimizi yüzümüzü vücudumuzu temizlemekte kullanırız. İnsanlar olduğu kadar hayvanlar içi önemlidir. Hayvanların hepsinin suya ihtiyacı vardır. Ayrıca balıklar, ıstakozlar, ahtapotlar,istiridyeler gibi bazı hayvanlarda suda yaşar” diyerek su hakkında kısa bir bilgi verir.ayrıca çocuklara suyu başka nerelerde kullandıkları ve suda yaşayan diğer hayvanların neler olduğunu sorabilir.
· Daha sonra öğretmen çay bardağının içine bir tane boncuk atar ve sonra çay bardağının içini suyla doldurur. Çay bardağının içindeki suyu şişeye koyar. Daha sonra bu olayı tekrarlayarak şişenin bir tanesini tamamen doldurur diğerini yarısına kadar doldurur. Üçüncü şişeyi ise boş bırakır. Bu arada şişeleri doldururken çocuklarla beraber şişeye kaç bardak su koyduğu sayılır. Şişeleri doldurduktan sonra içindeki boncuklar sayılarak hangi şişeye kaç tane boncuk olduğu sayılır.boncuk sayısına göre hangi şişede daha az su olduğu da karşılaştırılır.
· Daha sonra derin bir kabın içine su doldurulur ve şişelerin üçüde bu suyun içine atılır. Şişelerin hangilerinin battığı hangilerinin yüzdüğü incelenir.şişelerin su dolu kabın içindeki konumları konuşulur.
· Tamamen suyla dolu olan şişenin battığı yarısına kadar su olan şişenin ve boş olan şişenin yüzdüğü ve boş olan şişenin diğerlerine göre en üstte olduğu gözlenir.
· Son olarak şişeler sudan çıkarılır ve çocuklardan şişeleri suyun içine konumlarına göre sıralamaları istenir (dibe en yakın şişeden en uzak şişeye doğru)
ETKİNLİK ADI: Çamur nasıl oluşur?
YAŞ GRUBU: 3-6
TEMA: Hava,su,toprak
MATERYALLER: Kum,su,kaşık,plastik çukur tabaklar
UYGULAMA:
Çocuklara yağmur yağdığında yada yerlerin ıslandığında toprakta neler olduğu hakkında ve su,kum ile ilgili çeşitli sorular sorulur,sohbet edilir.
Çocuklar küçük gruplara ayrılarak ve her bir çocuğa iki tane plastik tabak ve kaşık verilir.
Tabakların içleri bir miktar kum ile doldurulur.
Çocuklar kumu kaşıkla karıştırırlar. Ve kumu yakından görmeleri sağlanır.
Kuma su eklenince neler olacağı hakkında çocuklara sırayla sorular sorulur.
Her çocuğun tabağına biraz su koyulur.
Çocuklar kaşıkla su ve kumu karıştırarak kumun çamura dönüşmesini sağlarlar ve incelerler.
Çamurun nasıl oluştuğu hakkında sınıfta çocuklarla sohbet edilir
Daha sonra çocukların tabakları dışarıya konulur ve dışarıda çamur sertleşince çocuklara gösterilir.
Çamurun hava ile birleşince kuruması ile ilgili çocuklarla konuşulur.
03.08.2007
| Teknoloji Panosu Hazırlıyoruz |
ETKİNLİK ADI: Teknoloji panosu hazırlama
ETKİNLİK TÜRÜ: Fen ve matematik
YAŞ GRUBU: 3-4 yaş
MATERYAL Gazetede,makas,fon kağıdı,yapıştırıcı.
UYGULAMA
Çocuklara teknoloji ile ilgili resimler gösterilir.
Çocuklara bildikleri teknolojik aletlerden bahsetmeleri istenir.
Çocuklara 4-5 kişilik gruplara ayrılır.
Kağıdın yapımında teknolojik bir evreden geçtiğinden bahsedilir.
Çocuklardan makasla gazetede gördükleri teknolojik aletleri kesmeleri istenir.
Kestikleri resimleri fon kağıtlarına yapıştırmaları istenir.
Her grup kendi gazetesini kendi yapmış olur.
Daha sonra fen doğa köşesine hazırladıkları teknoloji panoları asılır.
Etkinlik sonrası çocuklara etkinlikle ilgili sorular sorulur.
| Uçan ve Uçamayan Hayvanlar |
ETKİNLİK ADI: Uçan ve uçamayan hayvanlar
ETKİNLİK TÜRÜ:Fen matematik
YAŞ GRUBU: 3-4 yaş
MATERYAL: İki adet pano uçan uçamayan hayvan resimleri,bant
UYGULAMA:
Panolar, çocukların göz seviyesine uygun bir yüksekliğe asılır. Çocuklara panolardan birine uçan diğerine uçamayan hayvanların resimlerinin asılacağı açıklanır.
Çocuklarla hayvanların özelikleri hangi hayvanların uçup hangi hayvanların uçamadığı ile ilgili sohbet edilir.
Hayvanların uçmak için hangi organları kullandığı sorulur. Çocukların cevapları yazarak panoya asılır.
Çocuklara çeşitli kanatlı-kanatsız hayvan resimleri gösterilir ve bu resimleri panoya asmaları sağlanır.
Etkinlik sonunda müzik eşliğinde çocukların kuş yada kanat çırpma taklidi yaparak dans etmeleri istenir.
ETKİNLİK ADI: Elimizdeki mikroplar
ETKİNLİK TÜRÜ:Fen matematik
YAŞ GRUBU: 3-4 yaş
TEMA: Temizlik
MATERYAL:El kremi,sim,kağıt havlu,kolonyalı mendil,sabun.
UYGULAMA:
Çocuklara mikropların elimize ve vücudumuza nasıl bulaştığını,mikropları görüp göremediğimiz vb. ile ilgili sorular sorulur. Mikropların çok küçük olduklarını ve en çok ellerimize bulaştığını görürüz diye açıklamalar yapar.
Çocukların mikropların ellerine bulaştıktan sonra nasıl çıkarıldığını deneyerek öğrenmeleri içi her birinin eline önce krem sürülür.
Daha sonra çocukların ellerine sim dökülür.
Çocuklara bu simlerin mikrop olduğunu düşünmeleri istenir. Bu mikropları ellerinden nasıl çıkaracakları sorulur. Çocuklara önce ellerini kağıt havluyla silmeleri istenir. Bunun ellerindeki tüm simi çıkaramadıklarına dikkat etmeleri istenir.
Son olarak çocukların ellerini sabun ve su ile yıkamaları istenir. Böylece ellerine bulaşan simin ne kadar kolay çıkacağına dikkat etmeleri istenir. Sabun ve suyun mikropların çoğunu temizlediklerini ve bu nedenle de her yemekten önce ve sonra ellerimizi yıkamamız gerektiğini bunun mikropları önleyeceği anlatılır.
02.08.2007
| Limon Suyunu Ütü ile Karartma |
ETKİNLİK TÜRÜ: FEN MATEMATİK
YAŞ GRUBU: 3-6 YAŞ
TEMA: TEKNOLOJİ
MATERYAL
Limon yada limon suyu,su,geniş kap,kağıt,ütü.
UYGULAMA
Çocuklara teknoloji ile resimler gösterilir. Televizyon,bilgisayar,telefon,fotoğraf makinesi gibi.
Çocuklara ütünün de bir teknolojik alet olduğundan bahsedilir.
Çocuklar 4-5 kişilik gruplara ayrılır.
Her çocuk grubunun masasının ortasına derin bir kap konulur.
Bu kabın içine limon ve su karışımı konulur. Çocukların gözlemlemelerine fırsat verilir.
Gruplara kağıtlar dağıtılır.
Çocuklar ellerini suya batırır ve kağıtlara el baskısı yapılır.
Bütün çocuklar baskılarını bitirdikten sonra sırayla hepsinin kağıtlarının üstüne ütü bastırılır.
Ütü yapıldıktan sonra yapılan baskılar daha net ve sarı bir şekilde ortaya çıkar.
ETKİNLİK ADI: Çamur nasıl oluşur?
ETKİNLİK TÜRÜ: Fen ve matematik
YAŞ GRUBU: 3-6
TEMA: Hava,su,toprak
MATERYALLER: Kum,su,kaşık,plastik çukur tabaklar
UYGULAMA: Çocuklara yağmur yağdığında yada yerlerin ıslandığında toprakta neler olduğu hakkında ve su,kum ile ilgili çeşitli sorular sorulur,sohbet edilir.
Çocuklar küçük gruplara ayrılarak ve her bir çocuğa iki tane plastik tabak ve kaşık verilir.
Tabakların içleri bir miktar kum ile doldurulur.
Çocuklar kumu kaşıkla karıştırırlar. Ve kumu yakından görmeleri sağlanır.
Kuma su eklenince neler olacağı hakkında çocuklara sırayla sorular sorulur.
Her çocuğun tabağına biraz su koyulur.
Çocuklar kaşıkla su ve kumu karıştırarak kumun çamura dönüşmesini sağlarlar ve incelerler.
Çamurun nasıl oluştuğu hakkında sınıfta çocuklarla sohbet edilir
Daha sonra çocukların tabakları dışarıya konulur ve dışarıda çamur sertleşince çocuklara gösterilir.
Çamurun hava ile birleşince kuruması ile ilgili çocuklarla konuşulur.
23.06.2007
ETKİNLİK ADI:Buz Parçaları Eritiyoruz
YAŞ GRUBU:5-6 Yaş
MATERYALLER:Cam kavanoz,buz,pamuk,bant,streç film
UYGULAMA:
{ Uygulamaya başlamadan önce, çocuklara buz hakkında” buz sizce nasıl oluşur?, daha önce hiç buz incelediniz mi?, buzu nerelerde kullanıyoruz?” gibi sorular sorularak,konu ile ilgili deneyimleri alınır ve konuşmaları sağlanır.
{ Sohbet edilirken bir taraftan da buz parçaları çocuklara incelettirilir.
{ Daha sonra, çocuklar ikişerli gruplara ayrılır ve her gruba iki tane kavanoz verilir.
{ Gruplara verilen kavanozlardan biri, öğretmen yardımı ile pamuk ve bant ile sarılır.
{ Her kavanozun içine 3-4 tane buz parçası atılır.
{ Kavanozların ağızları streç film ile kaplanır.
{ Hangi kavanozdaki buzların daha çabuk eriyeceği hakkında konuşulur, çocukların fikirleri alınır.
{ Bir süre sonra, pamukla sarılı olmayan kavanozlardaki buzların daha çabuk eridiği gözlemlenir.
{ Pamuk ile sarılı olmayan kavanozlardaki buzların, ortamın sıcaklığından daha çabuk etkilendiği için daha çabuk eridiği, pamuk ile sarılı olan kavanozlardaki buzların ise içerideki havayı muhafaza ettiği için daha geç eridiği anlatılır.
ETKİNLİK ADI:Yoğurt Mayalıyoruz.
YAŞ GRUBU:5-6 yaş
MATERYALLER:Çocuk sayısı kadar, kaşık, kapaklı kap, örtü, ılık süt, yoğurt, kavanoz inek, keçi, koyun ve süt ve süt ürünleri ile ilgili resimler
UYGULAMA:
{ Uygulamaya başlamadan önce, çocuklara inek, keçi, koyun ve süt ve süt ürünleri ile ilgili resimler gösterilerek “sütü hangi hayvan ya da hayvanlar yapar?, sütten hangi besinleri elde ederiz?, süt ve süt ürünlerinin faydaları nelerdir?” gibi sorular sorulur.
{ Sorular sorulduktan sonra, çocuklara nasıl bir etkinlik yapılacağı anlatılır ve “ hiç annenizi ya da başka birini yoğurt mayalarken gördünüz mü?” diye sorularak konu ile ilgili deneyimleri alınır ve konu hakkında konuşmaları sağlanır.
{ Sohbetten sonra, etkinliğe geçilir ve etkinlik için gerekli olan kap, kaşık,kavanoz gibi malzemeler çocukların önüne konulur.Öğretmenlerin gözetiminde, ılık süt kaplara boşaltılır ve yoğurt ve süt kavanozda karıştırılarak maya hazırlanır.
{ Hazırlanan maya, yine öğretmenlerin gözetiminde süt dolu kaba boşaltılır.Daha sonra, kabın kapağı kapatılarak örtü ile sarılır.
{ Çocuklara da birkaç saat sonra hazırladıkları bu karışımın yoğurda dönüşeceği söylenir.
{ Mayalanan yoğurt dinlenirken, çocuklara yoğurt çeşitleri gösterilir, yoğurttan yapılan besinler ile ilgili çocukların tahminleri alınır ve bu konu hakkında sohbet edilir.
{ İkindi yemeğinde de çocukların mayaladıkları yoğurtlardan ayran yapılarak çocuklar ile beraber içilir. C.Özge MERCAN
ETKİNLİK ADI: Buharla Şişen Balon
YAŞ GRUBU: 6 Yaş
MATERYALLER: Mavi, kırmızı, sarı, beyaz balonlar, pet şişe, leğen, su, büyük çöp torbası
UYGULAMA:
Etkinliğe başlamadan önce, çocuklara “Buhar sizce nedir?, Hiç buharlaşan bir şey gördünüz mü?, Kışın dışarı soğuk olduğu zaman ısınmak için evde soba, kalorifer gibi ısınma gereçlerini yaktığımız zaman camda nasıl bir görüntü oluşuyor, hiç dikkat ettiniz mi? Hiç kaynayan çaydanlık gördünüz mü? Kaynayan çaydanlığın ucundan çıkan şey sizce ne olabilir? “ gibi sorular sorularak çocukların konu ile ilgili konuşmaları sağlanır ve konu ile ilgili deneyimleri alınır.
Sohbetten sonra etkinliğe geçilir. Önce, sınıfın orta yerine bir masa çekilir ve çocuklar etkinliği rahatça izleyebilmeleri için masanın çevresine toplanırlar. Etkinlik için gerekli olan malzemeler hazırlanır. Pet şişenin yarısına kadar soğuk su doldurulur ve ağzına bir balon geçirilir. Daha sonra, önceden kaynatılmış olan su, masanın üstündeki leğene öğretmen tarafından dikkatlice dökülür. Öğretmen sıcak suyu leğene dökerken, çocuklar masanın etrafından biraz uzak tutulmalıdır. Çocukların sıcak ve soğuğu hissetmek için pet şişedeki suya dokunabilirler ve öğretmen gözetiminde sıcak suyun üstüne ellerini tutarak buharını hissedebilirler. Yarısından biraz fazlası sıcak su ile dolu olan leğenin içine, soğuk su dolu olan pet şişe dik duracak şekilde konulur.
Pet şişeyi, sıcak su dolu leğene koyduktan sonra, balonun şişmesi beklenir. Balonun şişmesi biraz zaman alacağından, çocuklar ile sohbet edilir, balonun şişip şişmeyeceği hakkında tahminler alınır. Bir süre sonra, çevresindeki sıcak suyun etkisi ile pet şişe içinde buharlaşan su balonu yavaş yavaş şişirmeye başlar.
Deneyin sonunda çocuklara, pet şişe içindeki soğuk suyun, leğenin içindeki sıcak sudan etkilenerek buharlaştığını ve buharlaşan suyun pet şişenin ağzındaki balonu yavaş yavaş şişirdiği, balon ve pet şişe arasında bir hava alışverişi olduğu için şişmenin hızlı olmadığı ve balonun şişerken hafif bir şekilde inip kalktığı, buharlaşan bir kısım suyunda pet şişenin duvarlarına çarparak pet şişeyi buğulandırdığı, pet şişenin içindeki soğuk suyun da yine leğen içindeki sıcak su sayesinde ısındığı anlatılır.
Etkinlikten sonra, çocuklara “Hadi hepimiz birer balon olalım ve rüzgar ile birlikte minderlere savrulalım. “diyerek küçük bir geçiş etkinliği uygulanır. Öğretmen rüzgar sesi çıkartır ve çocuklar çeşitli hareketlerle minderlere yönelirler. Bu geçiş etkinliği ile çocuklar minderlere oturtturulur ve bir sonra ki etkinlik için hazırlanır.
Çocuklar minderde otururlarken öğretmen, “ Biraz önce deneyimizde buharlaşma ile balonumuzu az da olsa şişirdik, bende sizler için kendim balonlar şişirdim.” Diyerek önceden şişirilmiş mavi, kırmızı, beyaz, sarı renklerdeki balonları getirir.
Öncelikle, çocuklara model olması açısından öğretmen tarafından bir örüntü dizisi oluşturulur:
2 Mavi-3 kırmızı-4 beyaz-1 sarı-2 mavi-3 kırmızı…
Çocuklardan, oluşturulan bu örüntüyü iyice incelemeleri istenir. İncelemeden sonra “Örüntü hangi renklerden oluşuyor?, Nasıl bir sıra takip etmiş?, Örüntüde kaç tane balon var?, Balonların kaç tanesi kırmızı?, Kaç tanesi mavi?, Kırmızı balon ilk örüntü grubunda kaçıncı sırada? “ gibi sorular sorularak örüntü hakkında sohbet edilir. Daha sonra, oluşturulan örüntüden bir tane balon çıkarılır:
Mavi balon-?-kırmızı balon-kırmızı balon-beyaz balon-beyaz balon-beyaz balon-beyaz balon-sarı balon-mavi balon-kırmızı balon-kırmızı balon-kırmızı balon
Çocuklara örüntüde hangi renk balonun eksik olduğu ve nereye konulacağı sorulur.Doğru cevabı en hızlı bilen çocuktan, gelip eksik balonu doğru yere koyması istenir. Örüntü birkaç kere değiştirilerek diğer çocuklara da uygulanır.
Daha sonra, 8 mavi, 8 kırmızı, 8 beyaz, 8 sarı balon karışık olarak sınıfa yayılır. Çocuklarda eşit sayıda 4 gruba ayrılır. Her grubun bir ismi vardır: Birinci grubun adı mavi, ikinci grubun adı kırmızı, üçüncü grubun adı beyaz ve dördüncü grubun adı da sarıdır. Her grup ismi ile aynı renk olan balonları yakalamak ile sorumludur. Toplam 2 dakika süre vardır ve gruptaki her çocuk sadece 2 balon almak zorundadır.
4 grupta aynı hizada art arda sıralanır. Yani, başta grup mavi, yanında grup beyaz… gibi. Sonra, sıra başında bulunan çocuktan, grubunun renginde ve çevreye karışık halde dağılmış olan balonlardan 2 tanesini tek ayak üstünde zıplayarak bulmasını ve bulduktan sonra balonları alıp yine tek ayak üstünde grubunun yanına gelerek balonları balon torbasına atması istenir. (Büyük boy çöp torbaları, balon torbası olarak kullanılabilir.) Daha sonra, sıra ikinci çocuğa geçer. Aynı kurallar onun içinde geçerlidir. Bu arada 1 çocuk tek ayak üstünde zıplayarak balonları toplarken, diğer 3 çocukta balon torbasını tutar. 2 dakika içinde 8 tane balonu tek ayak üstünde zıplayarak en çabuk bulan ve balon torbasına atan grup oyunu kazanır.
Etkinlik türü: Fen Etkinliği
Etkinlik Adı:
Yaş grubu: 5-6 yaş
Materyal: kereviz dalı,farklı beyaz çiçekler, 2 adet küçük boy kavanoz,gıda boyası
Uygulama:
· kereviz dalının ve çiçeklerin kök kısımları incelenir ve bitkilerin kökleri yardımıyla suyu diğer kısımlarına taşıdıkları ve bu şekilde beslendikleri anlatılır.
· Kerevizin ve çiçeklerin sap kısımları öğretmen tarafından ikiye bölünür ve birinin içine mavi diğerinin içine kırmızı gıda boyası konmuş iki ayrı kavanoza iki parçaya ayrılmış saplar yerleştirilir.
· Çocukların kerevizin ve çiçeklerin yapraklarına neler olabileceği hakkında konuşulur ve tahminlerde bulunmaları sağlanır.
· Aradan bir saat geçtikten sonra kerevizin ve çiçeklerin dalları çocuklarla incelenir. Çocuklara kerevizin ve çiçeklerin su ile beslendiği ve suya boya katıldığında renkli suyu dallarına ve yapraklarına çektiğinde dal ve yaprakların boyandığı anlatılır.
Etkinlik türü: Fen Etkinliği
Etkinliğin Adı: Nohut Yetiştirelim
Yaş grubu: 5-6 yaş
Materyal: Plastik bardaklar, pamuk çuval parçası, kağıt havlu, kumaş,muşamba,toprak, kum,su, nohut.
Uygulama:
Çocuklara bitkilerin nasıl büyüdüklerini bilip bilmedikleri soruldu. Çocuklar önce küçük olduklarını daha sonra da git gide büyüdüklerini söylediler. Bazı çocuklar evlerindeki çiçeklerin önceden çok küçük olduğunu şimdi ise çok büyük olduklarını söylediler. Bu bitkilerin neden meydana geldiğini sorduğumda çocuklardan cevap gelmeyince tohumun ne olduğunu bilip bilmediklerini sordum. Çocuklar meyvelerin çekirdeklerine annelerinin tohum dediğini söylediler. Bitkilerin tohumları olduğunu ve aynı bitkiden elde etmek için o tohumları toprağa ektiğimiz , onun suyun ve toprağın sayesinde büyüdüğü anlatıldı. Şimdi herkesin kendi nohutunu yetiştireceği söylendi ve hep birlikte nohutlar ıslatıldı. Tüm malzemeler çocukların görebileceği konulduktan sonra nohutları plastik bardağın içinde yeşertecekleri anlatıldı. Her bardağın içine pamuk, çuval ,muşamba,kağıt havlu parçaları, toprak ve kum konuldu.çocuklardan bunların üstüne birkaç tane ıslatılmış nohut koymaları istendi. Nohutun üstüne yine aynı malzemelerin konulması ve sulanması istendi. Ekilen nohutlar güneş gören bir yere konulduktan sonra çocuklarla sohbet edildi. Çocuklara hangi kapta bulunanın daha çabuk büyüyeceği ve nedenleri sorulduktan sonra bunlar bir yere yazıldı. Bu bardağın içindeki tabakalar bir kartonun üstüne bazıları üst üste gelecek şekilde yerleştirilip sınıfın bir köşesine yerleştirildi. Çocuklardan nohutları her gün sulamaları söylendi. Bir hafta içinde nohutları her gün incelemeleri ve diğer hafta gözlemlediklerini bana söylemeleri istendi. Diğer hafta çocukların gözlemleri soruldu ve alttakilerin büyümediği öğrenildi. Çocuklara bunun nedeninin hava alamamış olmaları olduğu söylendi. Hava alamayan bitkilerin büyüyemeyeceği açıklandı.
Etkinlik türü: Fen etkinliği
Etkinlik Adı: Görünmeyen mürekkep
Yaş grubu:4-6 yaş
Materyal: Küçük kaplar, limon,suluboya fırçası, kağıt, ütü
Uygulama: Masa başına toplanan çocuklara resim yapmayı sevip sevmedikleri soruldu. Çocukların hepsi seviyoruz dediler. Çocuklara kıyafetleri ıslandığında renklerinin değişip değişmediği sorulduğunda çocuklar değiştiğini söylediler. Elimde bulunan kumaşın bir kısmına su döküldü ve çocuklara su döktüğüm yerle diğer yer arasındaki fark soruldu. Çocuklar su dökülen yerin rengini koyu mavi diğer yerlerin açık mavi olduğunu söylediler. Peki bunu kurutursa eski halini alıp almayacağı sorulduğunda ise Esra kuruyacağını söyledi. Bunu söyleme nedeni olarak da ellerini yıkarken ya da su içerken üstüne su döküldüğünde bir süre sonra kuruduğunu söyledi. Su yerine meyve suyu döküldüğünde dökülen yerin renginin değişip değişmediği sorulduğunda ise çocuklar izi kalacağını ve leke olacağını söylediler. Çocuklara şimdi limon suyunu boya olarak kullanacağımızı ve bununla resim yapacağımız söylendi. Çocuklar limon suyunun rengi olmadığını ve resmin görünmeyeceğini söylediler. Buna açıklama olarak bu resimlerin başlangıçta görünmediğini fakat kuruyup ütülediğimizde suyun renginin değişmesi ya da meyve suyunun üstümüze dökülüp kuruduğunda renginin değişmesi gibi resim kağıtlarını ütülediğimizde de resimlerin görüneceği söylendi. Çocuklar bir an önce yapıp bitirmek ve resimleri görmek istediler. Küçük kaplara limon suyu sıkılıp A4 kağıtlarıyla birlikte çocukların önüne konuldu. Çocuklar ilk denemelerinde aceleci davrandıkları için kağıtlarını fazla ısladılar bu yüzden çocuklara bu etkinliğin güzel olabilmesi için özenli yapmamız gerektiği anlatıldı. Tekrar A4 kağıtları dağıtıldı ve resimlerini bitiren çocuklardan kuruması için kaloriferin üstüne koymaları istendi. Kuruyan resimler ütülendi ve resimler ortaya çıkarken çocukların izlemesine fırsat verildi. Her çocuk arkadaşlarına resimlerini gösterdikten sonra resimlere isimleri yazılarak panoya asıldı.
Etkinlik Türü: Fen Etkinliği
Etkinlik Adı: Asidin yiyeceklere etkisi
Yaş grubu: 4-6
AMAÇ VE KAZANIMLAR
Bilişsel Alan:
Amaç 1: Olay yada varlıkların çeşitli özelliklerini söyleyebilme
Kazanım 1:Olay yada varlıkların özelliklerini karşılaştırır.
Amaç 2:Dikkatini toplayabilme
Kazanım 1:Dikkatini nesne üzerinde yoğunlaştırır.
Amaç 3:Belli bir durum ve olay ile ilgili neden sonuç ilişkisi kurabilir.
Kazanım 1: Bir olayın sonuçlarını söyler.
Dil Alanı:
Amaç 1:Dinlediklerini çeşitli yollarla ifade edebilme
Kazanım 2: Dinlediklerine ilişkin sorulara cevap verir
Materyal: Karbonat, kola, plastik bardaklar, balon, cam şişe,peynir,yumurta
Uygulama:
Çocuklar masanın etrafına toplandıktan sonra ‘Asit nedir?’ sorusu sorulmuştur. Bazı çocuklardan kolanın içinde olduğu cevabı gelmiştir. Başka nelerde asit olduğu sorulduğunda fanta cevabı alınmıştır. Daha önceden oluşturulmuş olan asitli içecekler panosu çocuklara gösterilmiştir. Sonra asitsiz içeceklerin neler olduğu sorulduğunda süt cevabı alınmıştır. Yine daha önceden hazırlanmış olan asitsiz içecekler panosu çocuklara gösterilmiştir ve iki pano da bütün çocukların görebileceği bir yere yan yana asılmıştır. Asidin yararlı yoksa zararlı mı olduğunu sorduğumda çocuklardan cevap alınamadı. Çocuklara asidin limon gibi doğal yiyeceklerde de olduğunu fakat az olduğu için ve kendiliğinden olduğu için zararlı olduğunu fakat koladaki ve diğer içeceklerle yiyeceklerdekilerin yapay olduğu için zararlı olduğu açıklanmaya çalışıldı. Daha
sonra her çocuğun önüne şeffaf bardaklar konularak eşit miktarda karbonat dağıtılmıştır. Önce nasıl yapılacağı gösterildikten sonra çocukların bardaklarına kola konulup içine karbonatı dökmeleri istenmiştir. Ortaya çıkan kabarcıklar çocukları çok şaşırtmış ve ilgilerini çekmiştir. Ortaya çıkan bu kabarcıkların asit olduğu bilgisi verilmiştir. Sonra normal bir yumurtaya çocukların dokunmasına ve onu incelemesine fırsat verilmiştir. Bu yumurtayı 2 gün asitli bir şeyin içine koyarsak ne olabileceğini çocuklardan tahmin etmeleri istenmiştir. Cevap gelmeyince 2 gün sirkede bekletilmiş yumurta çocuklara gösterilerek incelemelerine fırsat verilmiştir. Çocuklardan 2 yumurta arasındaki farkı söylememeleri istendi. Çocuklar yumurtanın kabuğuna dokunduklarında çok şaşırdılar ve niye böyle olduğunu sordular. Yumurtanın asidin etkisiyle böyle olduğunu açıklarken Çağhan kolayı çok sevdiğini ve her gün içmek istediğini söyledi. Ona kolayı fazla içtiğinde dişlerinin de bu yumurta gibi yumuşayıp çürüyebileceğini ve midesinin de zarar görebileceği anlatılmaya çalışılmıştır. Daha sonra bir şişenin içine kola konulup içine karbonat konulmuş balon dökülmeyecek şekilde şişenin ağzına geçirilmiştir. Çocuklara balonu yukarı kaldırdığımızda ve içindeki karbonatın kolanın içine döküldüğünde ne olabileceğini sorduğumda çocuklardan bilmiyoruz cevabı alınmıştır. Daha sonra balon kaldırılıp içindeki karbonat olanın içine boşaltılıp balonun şiştiği gözlenmiştir. Çocuklar balonun şişmesine hayretle bakıp bunun nasıl olduğunu öğrenmek istemişlerdir. Bunun nedeninin asitler olduğu, karbonatın döküldüğünde olanın içindeki hava kabarcıklarının etkisiyle balonun şiştiği anlatılmıştır. tekrar çocukların önüne şeffaf bardaklar ve içlerine biraz kola konulmuştur. Bu sefer de çocuklardan dağıtılan peynir parçalarını kolanın içine atmaları ve olanları gözlemlemeleri istenmiştir. Çocuklar peynirin parçalanıp eridiğini söylemişlerdir. Peki bizim de asitli yiyecek ve içecekleri tükettiğimiz zaman midemizin de böyle parçalanıp parçalanmayacağını sorduğumda ‘evet’ cevabı alınmıştır. Bu yüzden de sağlığımız için asitli yiyecek ve içecekleri tüketmememiz gerektiği açıklanmıştır.
Etkinlik Türü: Fen etkinliği
Etkinlik Adı: Mıknatıslı Deneyler
Yaş grubu: 5-6 yaş
AMAÇ VE KAZANIMLAR
Bilişsel Alan:
Amaç 1: Olay ya da varlıkların çeşitli özelliklerini gözlemleyebilme
Kazanımlar: 1. Olay ya da varlıkların özelliklerini söyler.
2. Olay ya da varlıkların özelliklerini karşılaştırır.
Amaç 2: Mekanda konum ile ilgili yönergeleri uygulayabilme
Kazanımlar: 1. Yönergeye uygun olarak mekanda konumlanır.
Amaç 3: Belli durum ve olaylarla ilgili neden sonuç ilişkisi kurabilme
Kazanımlar: 1. Bir olayın olası nedenlerini söyler.
2. Bir olayın olası sonuçlarını söyler.
Materyal: Mıknatıs, metal ve nikel nesneler,tahta ve plastik nesneler
Uygulama:
Çocuklar masaya oturduktan sonra masanın üstüne farklı malzemelerden yapılmış farklı eşyalar dağınık bir şekilde yerleştirilmiştir. Çocuklara mıknatıs diye bir şey duyup duymadıkları sorulduğunda Emir Han ve Mert Can mıknatıslarla oyun oynadıklarını söylediler. Nasıl bir oyun diye sorduğumda evlerinde 2 tane mıknatısı birbirine değmeden havaya atmaya çalıştıklarını söylediler.Mıknatısları birbirine yaklaştırdığımızda ne olabileceğini sorduğumda birbirlerini çekerler demişlerdir. Birbirinden farklı boyuttaki mıknatıslar çocuklara verilerek çocuklardan mıknatısları birbirlerine yaklaştırmaları istenmiştir. Bazı çocuklar mıknatısın birbirini ittiğini söylemişlerdir. Bunu söyleyen çocuklara mıknatısın diğer taraflarını tutup denemeleri söylenmiştir. Çocuklar bu sefer çektiğini söylemişlerdir. Mıknatısın yüzü olduğu bir yönünün birbirini çekerken diğer tarafın ittiği açıklanmıştır. Mıknatısın başka neleri çektiğini sorduğumda ataçları iğneleri çektiğini söylediler. Masanın üstünde bulunan eşyalardan hangilerini çeker diye sorduğumda her çocuktan farklı bir cevap gelmiştir. Tek tek deneyerek görebileceğimizi söyledikten sonra bir tahta bir plastik ve bir demir kaşığı masanın üstünden çocukların bulup vermeleri istenmiştir. Sırayla önce çocuklara plastik kaşığı çekip çekmeyeceği sorulmuş ve mıknatıs yaklaştırılarak çekmediğini görmeleri sağlanmıştır. Daha sonra aynı şekilde sorularak ve denenerek tahtayı çekmediği ama demiri çektiği sonucuna varılmıştır. Daha sonra masanın üstünde bulunan diğer nesneleri çocukların denemesine izin verilerek çekip çekmediği görülmüştür. Bunun sonucunda mıknatısın çektikleri bir tarafa çekmedikleri bir tarafa toplanmıştır. Mıknatısın çektiklerinin ortak özelliğinin ne olduğu sorulduktan sonra mıknatısın metal eşyaları çektiği anlatılmıştır. Sonra bu eşyalar karıştırılmış ve çocuklardan sınıfta bulunan ve masanın üstüne getirilmiş iki kutudan birine mıknatısın çektiklerini diğerine ise çekmediklerini atmaları istenmiştir. Son olarak çocuklara evimizde mıknatısı nerelerde kullandığımız sorulduğunda çocuklarda buzdolabı süsleri cevabı gelmiştir son olarak mıknatısın günlük hayatımızda bize kolaylıklar sağladığı anlatılmıştır.
Etkinlik Türü: Fen etkinliği
Etkinlik Adı: Paraşüt Hazırlıyoruz
Yaş grubu: 5-6
AMAÇ VE KAZANIMLAR
Bilişsel ve Dil Alanı
Amaç 1: Gözlem yapabilme
Kazanımlar:1)Değişik durumlarda gözlemlediklerini söyleyebilme
2)Gözlemle ilgili sonuçları söyleyebilme
Amaç 11:Belli durumlarla ya da olaylarla ilgili neden-sonuç ilişkisi kurabilme
Kazanımlar:1)Verilen bir olayın olası nedenlerini söyleme
2)Verilen bir olayın olası sonuçlarını söyleme
Amaç12:Verilen bir problem durumunu çözebilme
Kazanımlar:2) Probleme ilişkin çözüm yolları önerebilme
4)Seçilen çözüm yollarını deneme
Materyal: Çöp poşeti, yün
Uygulama:
Isınma hareketlerinin hemen ardından öğretmen sözü bana bırakmıştır. Çocuklara bazı resimler göstereceğim söylenmiş ve bunların ne olduğu konusunda bana bildiklerini söylemeleri istenmiştir. Birbirinden farklı renkte ve farklı şekildeki paraşüt resimleri masanın üstüne konmuş ve çocuklardan masaya oturarak onları incelemeleri istenmiştir. Rengarenk paraşütler çocukların ilgisini çekmiştir ve çoğu bunların paraşüt olduğunu söyledikten sonra hepsi de yakından incelemek istemiştir. Bütün çocuklar incelemelerini bitirdikten sonra çocuklara paraşütün ne işe yaradığını biliyor musunuz diye sorulmuştur. Çağhan ve Esra yere düşerken canımız yanmasın diye kullanırız cevabını verirken Berke de onların evlerinde paraşütleri olduğunu söylemiştir. Berk’e gerçekten olup olmadığını sorduğunda olmasını istediğini söyledi. Başka bir şey söylemek isteyen var mı diye sorduktan sonra cevap gelmeyince paraşütün uçak arıza yapıp yere düşme anında paraşüt sayesinde yere yavaş düşüldüğü ve bu sayede yara almadan kurtulmamızı sağladığı anlatılmıştır.Bunun yanında resimlerdeki gibi çok farklı paraşüt çeşitlerinin olduğu söylenmiş ve yamaç paraşütünün spor olara yapıldığı açıklanmıştır. Çocuklara paraşütün yere nasıl yavaş indiği sorulmuştur. Cevap gelmeyince çocukların hepsinin beni görebileceği bir yerden elimdeki iki şişirilmemiş balonu aynı anda yere bıraktım ve daha sonra çocuklara gördükleri gibi ikisinin de aynı anda yere düştüğünü söyledim. Daha sonra da peki balonlardan biri şişirilse diğeri şişirilmese ve aynı anda bırakılsa hangisinin daha çabuk yere düşeceği sorulmuştur. Çocukların çoğunluğu şişirilen balonun daha yavaş düşeceği cevabını vermişlerdir. Bunun nedeni sorulduğunda çünkü içinin hava dolu olduğu cevabını vermişlerdir. Bir şişirilmiş diğeri şişirilmemiş 2 balon aynı anda yere bırakılmıştır. Çocuklara söylediklerinin doğru olduğu açıklanmış ve onlara da deneme fırsatı verildikten sonra paraşütün de içine hava dolduğu için yere yavaş düştüğü açıklanmıştır. Çocuklara onların da paraşütü olmasını isteyip istemedikleri sorulduğunda hepsinden isteriz cevabı alınmıştır. Herkesin masaya oturması istendikten sonra her çocuğa kare şeklinde kesilmiş poşet ve 4 adet ip verildikten sonra poşetin 4 kenarından ipleri bağlamaları istenmiştir. Genel olarak çocukların düğün atmada yetersiz oldukları gözlenmiştir. Öğretmenlerin yardımıyla hepsi de ipleri bağladıktan sonra sınıftan sevdikleri bir nesne getirmeleri istenmiştir. Bu nesnenin çok hafif bir şey olması gerektiği açıklanmıştır. Çocukların çoğunluğu krapon kağıdından yapılmış gülleri seçmişlerdir. Herkes seçtiği nesneyi alıp masaya geldikten sonra çocuklardan bu nesneyi iplerin ucuna bağlamaları istenmiştir. Daha sonra kendi yaptığım örnekte göstererek nasıl bırakmaları gerektiği gösterilmiştir. Çocuklar da kendi paraşütlerini uçurmak için çok heyecanlandılar ve bazı çocuklar sandalyelerin üstüne çıkarak paraşütlerini uçurmuşlardır.
Etkinlik Adı:Yaş-Kuru Deneyi
Etkinlik Türü:Fen-Doğa
Yaş Grubu:5-6 yaş
Amaç ve Kazanımlar:
Bilişsel Alan
Amaç2:Olay ya da varlıkların çeşitli özelliklerini gözlemleyebilme
Kazanım:1.Olay ya da varlıkların özelliklerini söyler.
2.Olay ya da varlıkların özelliklerini karşılaştırır.
Amaç3:Dikkatini toplayabilme
Kazanım:3.Dikkat edilmesi gereken nesne/durum/olayı söyler.
Materyaller:Çeşitli kumaş parçaları,kavanoz,paket lastiği,su
Uygulama
*Öğretmen çocuklara birer kavanoz verir.Kavanozun ağzını kapatacak genişlikte çeşitli kumaşları da (kalın,ince,pamuklu,naylon…) dağıtır. Çocuklardan bunlarla,paket lastiği kullanarak,kavanozun ağzını kapatmalarını ister.
*Daha sonra çocuklara,kumaşların üzerine biraz su dökmelerini söyler.
*Çocuklarla,hangi kumaşların suyu kolay geçirdiği,hangilerinin geçirmediği,nedenleri hakkında konuşulur.
Etkinlik Adı:Kokulu şişeler
Etkinlik Türü:Fen-Doğa
Yaş Grubu:5-6 yaş
Amaç ve Kazanımlar:
Bilişsel Alan
Amaç2:Olay ya da varlıkların çeşitli özelliklerini gözlemleyebilme
Kazanım:1.Olay ya da varlıkların özelliklerini söyler.
Amaç3:Dikkatini toplayabilme
Kazanım:2.Dikkatini nesne/durum/olay üzerinde yoğunlaştırır.
Dil Alanı
Amaç4:Kendini sözel olarak ifade edebilme
Kazanım:2.Sohbete katılır.
6.Duygu,düşünce ve hayallerini söyler.
7.Duygu,düşünce ve hayallerini yaratıcı yollarla açıklar.
Materyaller:Boş parfüm şişeleri,resim kağıtları
Uygulama
*Öğretmen çocuklara sınıfın ortasında çember olmalarını söyler.Çocuklardan birini şişelerle ilgili bir tekerlemeyle seçer.
“Büyük şişe,küçük şişe/uzun şişe,kısa şişe
İnce şişe,kalın şişe/renkli şişe,renksiz şişe
Söyleyin hadi/sıra hangi şişede?”
*Sayışmayla seçilen çocuk öğretmenin yanına gelir,öğretmen çocuğa gözlerini kapamasını söyler.Boş bir parfüm şişesinin kapağını açarak koklatır.
*Çocuk gözlerini açınca iki parfüm şişesini koklatır ve ilk kokladığı şişeyi tahmin etmesini ister.
*Etkinlik birkaç defa daha tekrar edilir.
*Öğretmen önceden sınıfın bazı yerlerine çocuk sayısı kadar resim kağıdı yapıştırmıştır.
*Öğretmen bütün çocuklara şişeleri dağıtır ve koklayıp neler çağrıştırdığını söylemelerini ister.
*Bir süre sohbet ettikten sonra,çocuklara,sınıfın farklı yerlerine yapıştırdığı resim kağıtlarından birini seçip istedikleri boya ile hayallerini çizmelerini ister.
*Çocuklar resimlerini tamamlayınca,onlar hakkında konuşulur ve etkinlik bitirilir.
ÇOCUK VE MATEMATİK
Çocukların matematikle tanışmaları doğumla baslar. Nesne devamlılığının ve neden sonuç ilişkilerinin kurulması basit matematik kavramlarının temelinin oluşturduğu düşünülmektedir. Yaşın ilerlemesiyle bu kavramlarında gelişimleri ilerler. Okul öncesi çocukları problem çözme sonuç çıkarma bağlantılar kurma ve matematik dilini kullanmayı içeren matematiksel düşünceyi geliştirebilir, şekil sayı, işlemler, ölçüm ve mekânda konum becerilerini temel düzeyde kazanabilir. Okul öncesi dönemde çocuklar için uygum matematik etkinlikleri ve oyunları planlarken çocukların matematiksel beceri seviyelerinin belirlenmesi bireysel farklılıklara dikkat edilmesi uygum materyal seçimi ve aile katılımlına özen gösterilmesi gerekmektedir.
Özellikle bebeklikten itibaren sağlanan zengin uyarıcılar beyin gelişimini desteklemekte bu sayede beceri gelişimi için uyarıcı sağlanmayan bebek ve çocuklara oranla daha erken olmaktadır.
MATEMATİKSEL KAVRAMLARIN GELİŞİMİ
Matematiksel kavramaların temeli bebeklikte atılmaktadır. Bebeklerin keşfetme ve yeni denemeler yapma isteği iki yaşından sonra yeni durumlarla başa çıkma sorunlara uygun çözüm yolu bulma olarak devam etmektedir. Bebeklikte nesne devamlılığının kazanılması kavram gelişimi ve neden sonuç ilişkilerinin temel olarak başladığını göstermektedir
JYaklaşık bir yaş civarında azlık çokluk ayırımı yapılabilir(Y.GÜVEN 1999)
J Bir iki yaş civarında eşleştirme davranışı görülmektedir.(METİN 1992)
JÜç dört yaşta geometrik şekillerin eşleştirilmesi,
Jİki üç yaşta büyük küçük
J üç yaşa doğru uzun kısa gibi kavramları öğrenip ayırt etmeketedir.
Jguruplama becerisi bir bir buçuk yaşta görülöeye başlanır.
Jiki yaş civarında sayısal teimleri sıklıkla kullanır ancak bu terimleri gerçek anlamında kullanmaz piagete göresayılar gercek anlamında somut işlemler döneminde kullanılmaya başlanır.
Jdört beş yaş civarında biredn ona karda ezbere sayabilir.
Jbeş altı yaşalarda birdem yirmiye kadar anlamını bilerek sayarlar,bir grup nesneyi büyüklüğüne göre sıralayabilir,yarım ve bütünü gösterir ,en az en çok bir kaço bir çoğu hepsi hiçbiri gibi niceliklerle ilgili terimlerinin amlamını bilir(METİN 1992)
OKUL ÖNCESİ DÖNEMDE MATEMATİK EĞİTİMİNE AİT HEDEFLER
Hedef:Gözlem yapabilme
• Hedef:Verilen nesneleri durum olay sayı yada sözcükleri hatırlayabilme
• Hedef;Verilen nesne durumo olay yada varlıları çeşitli özelliklere eşleştirme,gruplayabilme, sırlayabilme
• Hedef: Verilen nesneleri sayabilme
• Hedef:Tek basamaklı sayılarla basit toplama ve çıkarma işlemleri yapabilme
Hedef: Günlük yaşamda belli başlı sembolleri tanyabilme
• Hedef: Mekanda konum kavramaları ile ilgili verilen yönergeleri uyguluyabilme
• Hedef;Zamanla ilgili bazı kavramlar ile ilgili belirli etkinlikler arası ilişki kurabilme
• Hedef; Belli durumla ilgili neden sonuc ilişkisi kurma
• Hedef:Verilen problem durumunu çözme
OKUL ÖNCESİ MATEMATİK BECERİLERİ
Okul öncesi matematiğinde mantıksal ve matematiksel düşüncenin düşüncebin desteklenmesi programın en önmeli parcasını oluşturmaktadır.bu kapsamda evde ve okulda cocuğun matematik dilini kullnması teşvik edilmelidir.
JMatematik köşesi hazırlanabilir(saat,terazi,tartı,termometre,çeşitli yapbozlar, ölçüm aletleri,oyuncak paralar,abaküs,resimler magazinler,fotoğraf albümleri bu köşeye konabilir.)
JFen ve doğa etkinliklerinde bir doğa gezisi sonrasında çocuktan topladığı bitkileri taşları böcekleri yaprakları ve canlı cansız bütün nesneleri karşılaştırması yada sınıflaması istenebilir.
J Sanat etkinliği olarak kesme yapıştırma yaparken öğretmen çocuklaradn kağıt boyutlarını karşılaştırmalarını daha sonrad büyükten küçüğe doğru sıralamalarını yada boyama çalışmalarında kalemlerini renklerine göre sınıflamalarını isteyebilir
J Anadil etkinliklerinde ise çocuk hikayede kuşların bulutların üstünde balıkların denizin altında yüzdüğünü anlatırken öğretmen üzerinde ve altında kavramları ile ilgili sorular sorarak çocukların uzaysal algı ile ilgili bilgilerini pekiştirmede yardımcı olabilir
Bebekler doğduktan itibaren çeşitli şekillerle karşı karşıyadırlar.İşlem öncesi dönemin sonunda çocuklara temel geometrik şekillerin isimlerini öğrenirler.Bu dönemde çocuklar önce daire kare ve üçgeni daha sonrada dikdörtgen ve elipsi öğrenirler.ancak bazı şekilleri birbirine karıştırabilirler.
Şekil kavramlarıyla ilgili oyunlar;
ŞEKİLLERİNE GÖRE KESELİM
Öğretmen çocuklara daha önce fen dersinde hazırlanan keki masanın üzerine koyar ve kek dilimlerini farklı şekillerde keser ve her şekil dilimi için masya bir tabak koyar. Sonra üçgen şekilde kestiği dilimi alır ve çocuklara bu kekin şeklini sorar daha sonra aynı işlemi diğer şekiller içinde tekrarlar .böylece her şekli cocuğa göstererek ismin ve hangi tabağa konmasını sorarak çocuktan kek dilimlerini şekillerine göre gruplamasını ister
GEOMETRİK ŞEKİLLER OLUŞTURALIM
Öğretmen çocukları bir kac gruba ayırır.müziği durduğunde söylediği geometrik şekli oluşturmalrını isterçocuklar ele ele tuştur ve müzik başaltılırçocuklar müzik eşliğinde dans etmeye başlarlar.öğretmen müziğiğ kapatır ve kare der çocuklar kare şeklini oluştururlar.ve oyun böylece devam eder.
SENCE NEDİR
Öğretmen içinde çeşitli geometrik şekiller bulunan bir blok sepeti hazırlar sırası ile çocukların gözlerini eşarp ile bağlar ve sepetten bir blok almasın ve dokunarak bu bloğun şeklini bulamasını ister oyun bu şekilde dewam eder
YER KAPMACA
Çocuklar çember şeklinde yere oturular bir çocuk ebe seçilir ve geri kalan çocuklar sırası ile üçgen daire kare dikdörtgen diye isimlendirilir ve çocukların önlerine bu şeikllerin olduğu birer karton tuturulur.öğretmen kare dediğnde tüm kareler yer değiştirir. Bu sırad ebe olan cocuk yer değiştiren cocuklardan birini yerini kapamay çalışır.eğer kapasa ayakta kalan çocuk ebe olur.oyun bu şekilde dewam eder.
ŞEKİLLERDE BULUŞALIM
Öğretmen basabilecekleri büyüklükte kartondan geometrik şekiller hazırlar ve yere karışık şekilde yerleştirerek yürüyüş yolu hazırlar. Yolun sonunuda içinde geometrik şekillerin olduğu bir torba konur. Öğretmen yolun basındaki çocuğa çeşitli yönergeler verir(kareye bas üçgene bas) çocuk yolun sonuna geldiğinde toarbadan bir şekıl çeker ve adını söyler.
BİLMECE
Evin çatısıyım,çadırın kapısıyım,denizdeki yelkenim,bilin bakalım ben kimim,üç kenarım var benim üç tane sivri köşem haydi haydi çocuklar bilin bakalım ben kimim
TEKERLEME
• KARE
• Ben kareyim kare, dört köşeye sahibim, aynıdır her bir kenarım,yemek masasının üstüne çok benzerim
• DİKDÖTGEN
• Benim adım dikdörtgen,kareye hiç benzemem,iki kısa iki uzun kenarım var kapınızın aynısıyım
Çocuklarda sayı gelişimi sayısal farklılıklara dikkat etme çok ve azı ayırt etme yetişkini taklit ederek sayma ezbere sayma eşleme şeklinde sayma ve son olarak nesneyi sayarak kaç tane olduğunu söyleme şeklinde gelişim göstermektedir. Piagete göre çocuklar somut işlemler dönemine varıncaya sayıları anlmalı kullanmazlarYani korunum kavramı gelişmeden sayı kavramı tam olarak gelişmiş olmaz Ayrıca varlıkları birebir eşleştirme yeteneğinin kazanılmasıda sayı kavramını gelişiminde önemlidir
Sayı kavramı ile ilgili oyunlar
BAYRAK YAKALAMA OYUNU
Öğretmen bahçedeki iki ağaç arasına bir ip gerer ve ipin üzerine birden ona kadar sayıları asar. Çocukları iki gruba ayırır ve arka arkaya sıraya girmelerini ister. Öğretmen bir satı söyler iki grubun başındaki çocuklar koşar ve o sayıaya dokunur.
İlk dokunan taraf puan alır.
SIRASI İLE RAKAMLARA BASMA
Öğretmen çocukların ayakları sığabilecek büyüklükte kartonlar keser ve üzerine rakamlar yazar. Daha sonra bunları rakam sırasına göre çocukların adımları işe yetişebilecekleri uzaklıklarda yere rastgele bıarkır. Çocukların sırası ile bu rakamlara basarak karşıya gecerek rakamların isimlerini söylemelerini ister.
RAKAM SAKLAMA
Önceden hazırlanmış sayı kartları çocuklara gösterilir ve sayıların isimlerini söylemeleri istenir.sonra bir ebe seçilir ve sınıftan çıkarılır. Rakam kartlarından biri saklanır ve ebe çağırılır çocuk saklanan kartı ararken diğer çocuklar karta yaklaştıkça yüksek sesle uzaklaştıkça alçak sesle rakamı söylerler. Çocuk rakamı bulunca diğer arkadaşları tarafından alkışlanır ve oyun böyle sürüp gider.
LABUT DEWİRME
Yere bir sıra halinde on tabut dizilir.tahataya birden ona kadar rakamlar yazılır.
Çocuklar iki gruba ayrılır ve gruplar sırasıyla bir topla labutları devirir. Grup kaç labut devirmişse tahtaya o rakamın altına kendi sembolini çizer an çok labut dewiren grup kazanmış olur.
SALINA SALINA SAYALIM
Öğretmen çocukları beşerli guruplara ayırır ve yavaş yavaş sallanmalarnı söyler. Adını söylediği çocuğun yere düşmesini söyler. Çocuk yere düştükten sonra öğretmen ayakta kaç kişi kaldı diye sorar ve bütünsınıfın ceavp vermsini bekler.
Ayaktaki bütün çocuklar yere düşene kadr oyun dewam eder.
BİLMECE
Ne elma ne vişne,hani ortada nesne,şimdi herkes, bu sayıyı bilse( 0
TEKERLEME
Bir iki üç,söylemesi güç,sana verdim bir elma,adını koydum fatma,hop hop hop,bir büyük altın top
Parmak oyunu
İki ayağım var(ayaklar yere vurulur)
İki kulağım var(kulaklar elle tutulur)
Birde burnum var(burna dokunur)
İki kolum var(kollar yana açılırve sallanır)
İki gözüm(gözler parmakla gösterilir)
Birda ağzım var(ağız gösterilir
İşlem kavramının gelişmesi sayma becerisinin kazanılmasına pareleldir. Önce basit toplama işlemi daha sonra çıkarma işlemi becerisi gelişir. İşlemler öğretilirken çocuğa somut yaşantılar ve başlangıç olarak gerçek nesneler sunulmalıdır. Çocuklardan sayı sembolleriyle ve zihinden toplama işlemi yapması beklenmemelidir.
İşlemlerle ilgili oyunlar
TOMABALA ÇEKELİM
Küçük küpler üzerine rakamlar yazılır ve bir torbaya konur. Her çocuk sırası ile bir küp çeker üzerindeki rakamı okur. İkinci çocukta aynısını yapar. öğretmen somut nesneler kullanarak torbadan çekilen bu iki sayıyı çocukların toplamasını ve çıkarmasını ister ve cevaplandıktan sonra küpler tekar torbaya atlır ve youn devam eder.
TAVŞAN KAÇ HAVUÇ YEDİ.
Öğretmen sınıftaki çocuklardan birini tavşan seçer. Daha sonra sınıfta havuç olmak isteyen uzun çocuklardan altı tane seçer ve sınırları önceden belirili bir alan içerisine yerleştirir. Diğer çocuklar el ele tuştur ve havuçlar bu çitin pratsına gecerlerçit oluşturan çocuklar tavşanını içeri girmesini önlemek için sürekli hareket ederler.tavşan bi şeklede içeri girer ve havuçlardan birini alır öğretmen bahçede altı havuç vardı………… sının tavşan yedi kaç havuç kaldı diye sorar
PARAŞÜT OYUNU
Çocuklar iki ayrı guruba ayrılır ve yere on tane çizilir bu daireler üzerine rakamlar yazılaır ve o rakamlar kadar üzerine nesne yerleştirilir. Çocuklar daireinin karsına uzak bir mesafeye otururlar. Her grup yaptıkları kağıt uçakları bu daireler isabet ettirmeye çalışırlar. Bu şekilde uçak hangi daireye düşerse oradaki rakam okunur ve içiresindeki nesneler alınır en çok nesne toplayan grup galip olur.
TEKERLEME
Bir bir daha iki
,benim adım tilki
,iki iki daha dört
,üşüdüm üstümü ört,
bu pastanenin adı markiz
,sekiz dokuz on,
gök yüzü rengarek balon
• ŞİİR ; İŞLEMLER• Çıkarırsan üçten ikiyi
• Bulursun ilk sayı olan biri
• Bir artı bir eder iki
• Pek çok severim matematiği
• İkiye bir eklersen olur üç
• Çarpma yapmak benim için çok güç
Ölçüm yapamada beş aşama mevcuttur
1 Oyun aşaması;yetişkinler taklit ederler
3 Standart olmayan ölçü araçları ve birimleri kullanırlar
4 Somut işlemler dönemi;standart ölçüm birimlerini gerekliliğini kavrarlar
5 Standart ölçüm araçlarını kullanmaya başlarlar
Zaman kavramının gelişmesi okul öncesi yıllarda başlamlaktadır Önce geçmiş şu an ve gelecek kavramları gelişir.daha sonra ise takvim ve saatlerin işlevlerini öğrenirler.
Ölçüm kavramı ile ilgili oyunlar.
KAÇ AVUÇ
Çocuklar güneşli havada bahçeye çıkarılır. İki kutu hazırlanır bunlardan bir tanesine kum doldurıulır. Çocuklardan sırasıyla kum dolu olna kutudan avuçlarıyla kumu alıp boş kutuya koymları istenir. Sonra çocuklara kumun kaç avuç geldiği sorulur.
KENDİ BOYUMUZU ÖLÇELİM
Ççocukların boyutlarına uygun birer kağıt alınır ve zemine serilir. Çocuklardan biri kağıdın üzerine uzanır ve diğer çocuk kalem ile işaretleyerek onun portresini çizer.daha sonra kalkarak adımlarıyla bu portreyi ölçer.
ZAMANI SIRALAYALIM
Öğretmen çoçuklara günün belirli saatlerini ifade edn olaylardan oluşan bir resim kümesi getirerek çocuklardan bunu zaman sırası işe dizmeleri istenebilir.
ÖNCE HANGİSİ BİTİRİR
Öğretmen sınıfa aynı genişlikte farklı uzunlakta kasilmiş kağıt parçaları getirir ve çocuklara bunların hangi yönlerden farklı veya benzer olduklarını sorar. Sonra çocuklara acaba kağıt cana varları bunlardan hangisini daha çabuk yer veya hangisini daha sonra bitirir.
TEKERLEME
Tekerleme
Pazar Pazar paz gelir,
Pazartesi tez gelir,
Salı sallanır gelir,
Çarşamba çullanır gelir,
Perşembe halim,canım
Cuma,Cumartesi halim
Çok erken yaşlarda nesne takibi ile ortaya çokmaktadır. Yürüme ile mekanda gercek anlamda hakimiyet başlar Dört yaşında içinde-dışında açık-kapalı
dört yaş itibariyle altında-üstünde, yanında –önünde-arkasında, yakında-uzakta gibi mekansal kavramlar kazanılmaya başlar.
Mekanda konumla ilgili oyunlar
HANGİ BONCUK NEREDE
Öğretmen ipe dört farklı renkte boncuk dizer.ve cocuklara boncukların konumları ile ilgili çeşitli sorular sorar.
En sondaki boncuk hangi renk
Sarı boncuğun yanında hangi renk boncuk var
En başta hangi renk boncuk var
NEREDE
Öğretmen çocukları iki guruba ayırır.ve her guruba nesnelerin nerde olduğuna dair sorular sorar.kitap nerede bayalar nerede en çok doğru cevap veren gurup alkışlanır.
YERİ NERESİ
Öğretmen sınıfa çeşitli nesnelr getirir. Ve nesneler cocuklara verilir daha sonra çocuklara yer belirten bazı sözcükler söyleyerek ellerindeki nesneleri yerleştirmesini ister.bloğu masanın altına koy
HAYDİ KASABA İNŞA EDELİM
Proje calışması olarak kasabı inşa edilir
Kasabada bulunan binalar ve nesneler üzerine bir konuşma yapılır ve birlikte binaların maketi yapılır
Kasabanın binaları yerleştirilirken çocuklara çeşitli sorular sorulur.
Postaneyi nereye koyalım(hastanenin yanına)
Karakolu nereye yerleştirelim(okulun önüne)
Fabrikaları nereye yerleştirelim(pastanenin arkasına)
1.Balon Roket
Neler Gerekli? :2-3 metre iplik, balon, mandal, bant.
İpliği pipetin içinden geçirelim
Balonu şişirip hafifçe bükerek ağzını mandallayalım
İplik geçirilmiş pipeti balonun üzerine boylamasına bantlayalım
Mandal çıkarıldığında balon ne tarafa doğru hareket eder?
İpliğin iki ucundan gergince tutup balonun ağzındaki mandalı çıkaralım ve balonun hareketini gözlemleyelim.
Sonuç: Balonun ağzı açılınca bu bölgede oluşan havanın basıncı daha fazla olduğu için balon arkaya doğru hareket eder.
2. Su Neden Dökülmüyor?
Neler Gerekli?: Pipet, su.
Pipeti su ile Dolduralım ve parmağımızı kapatarak ters çevirelim
Suyun akıp akmadığını gözlemleyelim
Ara sıra parmağımızı pipetin üzerinden kaldıralım ve yeniden gözlemleyip iki durumu karşılaştıralım.
Sonuç: Parmağımızı pipetin ucundan kaldırdığımızda hava pipetin içine girerek suyu dışarıya doğru iter, parmağımızı pipetin üzerine koyduğumuzda ise pipete hava girmediği için su da dışarı çıkmaz.
3.Kağıt Neden Islanmıyor?
Neler gerekli?: Bardak, bir miktar kağıt, su, bardaktan daha büyük bir kap.
Kağıdı buruşturup bardağın tabanına yerleştirelim
Kabı su ile doldurup bardağı dik olarak su dolu kaba batıralım ve aynı
şekilde dik olarak çıkararak kağıdın ıslanıp ıslanmadığını kontrol edelim.
Sonuç: Boş olan her yeri hava doldurur dolayısı ile bardağın içerisinde de hava vardır. Bardak dik konumda suya daldırıldığında hava bardaktan çıkamaz, bardak suya batırıldığında bardaktaki hava kağıt ve su arasında sıkışarak kağıdın ıslanmasını engeller.
4. Akciğerler Nasıl Çalışır?
Neler Gerekli?: Üç tane balon ( İkisi aynı büyüklükte ve aynı renkte diğeri daha büyük ve farklı renkte olabilir) , iki tene kıvrılabilen pipet, bant, iplik, petşişe , oyun hamuru.
Petşişeyi enine ortadan ikiye keselim
Pipetleri kıvrılan yerleri aynı yönde olarak bantlayalım ( kıvrılan yerlerini bantlamayalım)
Balonlardan her birini pipetlerden birinin ucuna takarak iyice bağlayalım(Pipet ve balonları pet şişenin içinden geçirelim ancak balonlar pet şişenin geniş kısmında kalmalı)
Büyük balonun dar olan bölümünü keselim ve pet şişenin açık olan ağzına geçirelim ve çıkmaması için iyice batlayalım
Pipetlerin etrafını oyun hamuru ile iyice kapadıktan sonra üfleyip balonları gözlemleyelim.
Sonuç: Diyafram ve kaburga kaslarının (Alttaki balon diyafram görevi yapar) birlikte çalışması ile göğüs boşluğunun hacmi değiştirilir, buna bağlı olarak nefes alma ve verme gerçekleşir.
5.Balonda Ne Var?
Neler Gerekli?: İki tane balon, ısıya dayanıklı bir şeffaf kap, sıcak ve soğuk su, bir miktar iplik.
Balonun içerisinde bir şey olup olmadığını konuşalım, sonra boş balonun ağzını iyice bağlayalım ve sıcak suya koyalım,bir süre bekledikten sonra soğuk suya koyalım. Futbol, basketbol ya da diğer topların beton zeminde bir süre bekletilince ne olduğu sorusunu yanıtlayalım. Daha sonra balon ya da odanın her zaman ne ile dolu olduğu sorusunu yanıtlayalım.
Sonuç: Hava renksiz ve kokusuz bir gaz olduğu için varlığını anlayamayız. Balonu ağzını kapatıp sıcak suya koyduğumuzda hava genleşerek balonu şişirir, soğuk suya koyduğumuzda ise büzülerek eski haline gelir. Böylece balonun içerisini havanın doldurduğunu söyleyebiliriz.
6. Neden İki Gözümüz Var?
Neler Gerekli? : Kapaklı kalem, çeşitli cisimler
Bir gözümüzü kapatarak kalemin kapağını kapatmaya çalışalım
Şimdi de iki gözümüz açık olarak kalemin kapağını kapatmaya çalışalım
Daha sonra hiç başımızı sağa sola çevirmeden sağ gözümüzle sol tarafta bulunan, sol gözümüzle de sağ tarafta bulunan cisimleri ayrı ayrı sayalım.
Sonuç: İki gözümüz olmalı ki beynimiz nesneler arasındaki uzaklığı kıyaslayarak sonuçlandırabilsin ve başımızın karşısında bulunan tüm bölgeyi algılayabilsin.
7. Yürüyen Renkler
Neler Gerekli?: Koyu renkli keçeli kalemler, süzgeç ya da kurutma kağıdı, su, bardak tabak ya da benzeri bir kap.
Kurutma kağıdından uzunca bir şerit keselim
Uç kısmına koyu renkli keçeli kalemle büyükçe noktalar koyalım
Kağıdı noktalı yerin hemen altından suya batıralım ve diğer ucunu yukarıda tutup 2-3 dakika gözlemleyelim.
Sonuç: Bazı renkler başka renklerin karışımından oluşur. Bu şekilde oluşan renkler ayrıştırıldığı zaman kendini oluşturan renklere
Neler Gerekli? -
Önce oturalım, sonrada kalkalım bu işlemi birkaç kere tekrarlayıp otururken mi, yoksa kalkarken mi daha fazla zorlanırız? Sorusunu yanıtlayıp nedenini tartışalım.
Bu etkinlikten hareketle yokuş çıkarken neden daha fazla
Yorulduğumuzun yanıtını arayalım.
Sonuç: Aşağıya doğru eğilirken ya da otururken yer de bizi kendine doğru çeker.Böylece için rahatlıkla otururuz. Ancak, yukarı doğru kalkarken yer çekiminin tersine doğru hareket ettiğimiz için biz kalkmaya çalışırken yer bizi aşağıya doğru çeker ve kalkmakta zorlanırız.
Anaokullarında Yapılabilecek Bazı Deney Örnekleri
Buharlaşma yoluyla çamurdaki değişimleri gözlemleme
Araç-gereçler: Tahta çubuklar
Bir yağmur sonrasında bahçeye çıkılır ve bir tahta çubuk yardımı ile çamuru karıştırılarak çamurun derinliği, yayıldığı alanın büyüklüğü ve şekli ile ilgili ölçümler alınır ve ölçümleri belirlemek amacıyla çamurun ortasına ve etrafına çubuklar batırır. Çocuklara birkaç gün sonra çamurda ne gibi değişimler olacağı ile ilgili sorular sorulur ve tahminleri dinlenir. Birkaç gün sonra tekrar bahçeye çıkılır ve çamurdaki değişimler incelenir. Öğretmen çocuklara çamurdaki değişimlerin nedenini sorar ve buharlaşma ile çamurdaki değişimler hakkında konuşulur .
Amaç: Çeşitli nesnelerin suyu emme özelliğini gözlemleme
Araç-gereçler: Naylon, yün, pamuk vb. gibi kumaş parçaları
Öğretmen sınıfa çeşitli dokulardan oluşan kumaş parçaları getirir ve çocuklara bu kumaşlara dokunarak hangilerinin suda ıslandığında suyu çekeceği hangilerinin suyu çekmeyeceğini sorar. Bu şekilde çocuklardan kumaşları sınıflandırmalarını ister. Daha sonra çocuklardan ellerindeki kumaşlara bardaktan su boşaltarak test etmelerini ister. Testin sonucunda çocuklardan “neden bazı kumaşlar suyu çekerken bazılarının çekmediği” ile ilgili yorumları dinlenir ve yağmurlu ve karlı günlerde nasıl giyinmemiz gerektiği ile ilgili sohbet edilir.
Amaç: Suyun buharlaşmasını gözleme
Araç-gereçler: İki adet su bardağı, Lastik bant
Öğretmen sınıfa eşit boyutlarda iki bardak getirir ve bunlara eşit miktarlarda su doldurur. Suyun seviyesini belirlemek amacıyla bardakların etrafına paket lastikleri geçirilir. Daha sonra bardaklardan bir tanesini camın kenarına güneş alan bir yere diğerini gölge bir yere koyar. Öğretmen çocuklara birkaç gün sonra sularda nasıl bir değişim olacağını tahmin ettiklerini sorar ve tahminlerini resmetmelerini ister. Birkaç gün sonra sular tekrar getirilerek değişimler incelenir ve nedenleri tartışılır.
Amaç: Rüzgar gücünü gözleme
Araç-gereçler: Pinpon topu, Sulu boya, Kağıt, Fırça,
Öğretmen masanın üzerine bir kağıt yayar ve sulu boya ile boyanmış bir pinpon topunu masanın kenarına bırakır. Çocukların bir tanesini çağırarak topa üflemesini ister. Üflenilen top giderken kağıdın üzerine iz yapar ve o ize çocuğun adı verilir. Daha sonra öğretmen topu su ile yıkar ve başka bir renge daha boyar. Bu sefer başka bir çocuktan topa üflemesini ister. Çalışma çocuk sayısı kadar devam edebilir. Çalışmanın sonunda öğretmen neden topun her defasında farklı bir uzaklığa gittiğini sorar ve rüzgar gücü hakkında konuşulur.
Amaç: Rüzgar gücü ile çeşitli nesneleri hareket ettirme
Araç-gereçler: Mantar tıpa, Kağıt, Kuş tüyü, Yaprak, Kumaş parçası, Taş, Tahta parçası
Öğretmen sınıfa çeşitli ağırlıklarda nesneler getirir. Örneğin mantar tıpa, kağıt, kuş tüyü, yaprak, kumaş parçası, taş, tahta parçası gibi. Çalışmaya başlamadan çocuklardan nesneleri teker teker ellerine alarak ağırlıklarını hissetmelerini sağlar. Daha sonra çocuklardan rüzgar ile bu nesnelerden hangilerinin ne kadar uzağa gidecekleri hakkında tahminler yapmalarını ve üfleyerek bu nesneleri hareket ettirmelerini ister. Deneyin sonunda çocukların yorumlarını dinler. Çalışmanın sonunda nesneleri ağır ve hafif olarak sınıflandırmalarını isteyebilir.
Amaç:Tohumların rüzgar ile nasıl saçıldıklarını inceleme
Araç-gereçler: Bir saksı, Bahçe toprağı, Kavanoz
Saksıya bahçenin herhangi bir yerinden toprak doldurulur ve sulanır. Üzerine bir kavanoz ters çevrilerek kapatılır. Saksı güneşli bir yere konularak ve ara ara kenarlarından sulanarak çimlenmesi gözlenir. Deneyin sonunda öğretmen “tohumları biz dökmediğimiz halde nereden geldi?” diye sorar ve çocukların yorumlarını dinler.
Amaç: Mıknatısın özelliklerini öğrenme
Araç-gereçler: Mıknatıs, Ataç, Taş, Tahta, Alüminyum kaşık, Pirinç yüzük, Bakır tel, Cam
Öğretmen kum havuzuna demir ve demir olmayan bazı nesneler gömer (ataç, taş, tahta, alüminyum kaşık, pirinç yüzük, bakır tel ....gibi). Çocuklara bir mıknatıs verir ve mıknatıs yardımı ile kum içerisindeki demir olan nesneleri aramalarını ve mıknatısın tutmadıkları nesneleri bulmalarını ister. Deneyin sonunda mıknatısın tuttuğu ve tutmadığı maddeler sınıflandırılır ve mıknatısın neden bazı nesneleri tutarken bazılarını tutmadıkları tartışılır.
Amaç: Taşların özelliklerini inceleme
Araç-gereçler: Çeşitli taşlar, Büyüteç, Terazi, Plastik kutu, Karton kutu, Bez torba, Metal kutu, Çekiç
Bir çevre gezisi dönüşünde öğretmen çocuklardan taşlar toplamalarını ister. Daha sonra taşlar fen köşesine konur ve bir büyüteç yardımı ile incelenir. Taşlar büyük, küçük, yuvarlak, beyaz taşlar diye sınıflandırılır. Daha sonra fen köşesindeki bir terazi yardımı ile taşlar tartılır ve ağırdan hafife sıralanır.
Öğretmen çocuklardan taşları plastik bir kutu, karton bir kutu, bez bir torba ve metal bir kutu içerisine koyarak sallamalarını ve çıkardıkları sesleri dinlemelerini ister. Neden farklı sesler çıktığı tartışılır.Daha sonra bez torba içerisindeki taşlara çekiç ile vurularak parçalanmaları sağlanır. Torba içerisindeki taşlar masanın üzerine boşaltılır ve büyüteç yardımı ile taşlardaki değişimler incelenir. Yağmur ve rüzgarın taşları aşındırması üzerine konuşulur.
IŞIĞIN FOTOSENTEZE ETKİSİ VAR MIDIR?
Araç ve Gereçler
Saksı bitkisi, tentürdiyot, alüminyum kâğıt
Deneyin Yapılışı
Yukarıdaki şekilde olduğu gibi saksı bitkisinin yeşil yapraklarından bir tanesini dalından koparmadan alüminyum kâğıt ile tamamen kaplayınız. Saksı bitkisini iki ya da üç gün, güneş ışığını fazla alan pencere önünde bekletiniz. Bu süre sonunda alüminyum kâğıdı yapraktan ayırın. Yaprağın sarardığını göreceksiniz. Üzerine bir miktar tendirdiyot damlatın. Bu bölümde yaprak ışık almadığı için fotosentez yapamamış ve renk değişikliği görülmemiştir. Üzerini kapatmadığınız diğer yapraklardan birine Tentürdiyot damlatın Tentürdiyot damlatılan yerin bir süre sonra mavi renk aldığını görürsünüz. Mavi renk, nişastanın ayıracıdır. Yani Tentürdiyot damlattığınız bölgede nişasta olduğunu veya üretildiğini gösterir.
Bu deney bize, ışıksız ortamda fotosentez yapılmadığını dolayısıyla da fotosentez ürünü olan nişastanın üretilemediğini gösterir.
SU TROMBONU YAPABİLİRSİNİZ
Malzemeler: Cam boru , su , su kabı
Deneyin yapılışı :
Şekildeki gibi bir su kabına suyu doldurup içine cam boruyu sokarız. Daha sonra iki tarafı açık borunun üzerinden üfleriz. Eğer boruyu aşağı yukarı hareket ettirerek üflersek farklı tonlarda sesleri duyarız.
SİZ DE BULUT YAPABİLİRSİNİZ
Malzemeler:
Cam bir şişe , sıcak su ,ve şişenin ağzından geçmeyecek büyüklükte buz
TERMOMETRE YAPALIM
Sıcaklığı ölçen araçlara termometre diyoruz. Evimizde, sınıfımızda, arabamızda sıcaklığı ölçmek için termometre bulundururuz. Bu sayede bulunduğumuz çevrenin sıcaklığını öğrenir. Yaşantımızı buna göre planlarız. Şimdi basit bir termometrenin nasıl yapıldığını ve çalışma şeklini öğrenelim.
1 lt lik bir kola şişesine dolduracağımız sudan biraz fazla suyu bir sürahide bir kaç damla mürekkeple karıştıralım.
Daha sonra şişeye takacağımız plastik veya mantar tıpaya cam veya plastik (pipet olabilir) boruyu şekildeki gibi geçirelim.
Tıpaya geçirdiğimiz boruya şekildeki gibi 7cm e 13 cm boylarında kestiğimiz beyaz kartonu şekildeki gibi bantla yapıştıralım.
Şişeye daha önce hazırladığımız mürekkepli suyu da koyduktan sonra şişede hiç hava kalmayacak şekilde tıpayı geçirelim.
Tıpadaki delikle içine soktuğumuz boru arasında boşluk kaldı ise buraya mum damlatabiliriz. Bir damlalığın yardımı ile Mürekkepli suyumuzdan biraz alıp mürekkepli su seviyesi şekildeki seviyeye gelinceye kadar borunun en üstünden damlatalım.
Bu seviyeye kadar mürekkepli su koyduktan sonra suyun buharlaşıp termometremizin hassasiyetini bozmaması için 1 damla yağı borudaki mürekkepli suyun üzerine damlatalım. Şimdi termometremiz hazır.
Bildiğimiz üzere sıvılar ısınınca genişler soğuyunca hacmi küçülürler. Termometre de çalışırken bu gerçekten yararlanır.
Hava sıcaklığına bir termometreden bakın ve bu değeri borunun içindeki su seviyesinin karşısına yazın. Hazırladığınız düzeneği buzdolabın da 2 saat kadar termometre ile bekletip yaptığınız termometrede işaretleyin Bu aradaki farkı bölerek ortalama sıcaklıkları belirleyin. İşte basit bir termometre yapmış olduk.
Bu olay gerçek termometreler de cıva kullanılarak yapılır.
Deneyin yapılışı :
Cam şişenin içine sıcak su koyup ağzına düşmeyecek şekilde buz parçası koruz. Sıcak sudan çıkan su buharı buza çarparak yoğunlaşır ve balonun içinde küçük bir bulut gözlemleriz. Bizim gökyüzünde gördüğümüz bulutlarda bu şekilde oluşur. Yeryüzünden buharlaşan su soğuk bir katmana çarpınca bize bulut olarak gözükür.
BASİT BİR YANARDAĞ YAPALIM
Isınan cisimlerin hacmi büyür. Hacmi büyüyen bu cisilerin kütlesi değişmediği için yoğunluğu azalır . Dolayısıyla kendisinden az yoğunlukta olan aynı türden cisimlerin üzerine çıkarlar. Cisimlerin yüzmesi , uçan balonun yükselmasi , ısınan havanın tavana doğru yükselmesi , Rüzgaz hep bu yoğunluk farkı ile açıklanır.
Biz de bu olaydan faydalanarak sıcak mürekkepli suyun , soğuk su içinde yükselmesi ile bir yanardağ yapalım.
İlk yapmamız gereken iki delikli plactik veya mantar tıpaya şekildeki ğibi iki cam boruyu veya damlalığın cam kısmını geçirelim.
Daha sonra tıpayı geçireceğimiz ufak bir şişenin içine 1, 2 damla mürekkep (veya gıda boyası) damlatıp üzerine sıcak su dökelim. Tıpayı kapatalım.
Büyükce bir şeffaf kaba soğuk su doldurduktan sonda hazırladığımız şişeyi şekildeki gibi suyun içine yerleştirelim.
Şişeden dışarı uzanan borudan aynı bir yanardağ gibi mürekkepli suyun yükseldiğini görürüz. Peki burada ne oldu;
Soğuk su şişenin içine doğru uzanan borudan içeri girecek , dışarı doğru uzanan borudan mürekkepli suyu itecektir. Sıcak mürekkepli suyun yoğunluğu soguk sudan az olduğundan hemen yüzeye çıkmak isteyecektir
GÖRÜNMEZ MÜREKKEP YAPALIM
Şimdi bize mürekkep olarak kullanabileceğimiz limon, sirke, süt veya portakal suyu lazım. Bir kürdan veya divit yardımıyla beyaz kağıbımıza limon suyuna batırıp bir yazı yazalım. Bir süre bekledikten sonra limonun suyunun içindeki suyun buharlaştığını görürüz. Kâğıdımızı şekildeki gibi tel bir kafesin üzerine koyup mumun üzerinde kâğıdı yakmadan, her tarafa eşit ışı yayarak gezdirelim. Bir süre sonra yazdıklarımızın tekrar göründüğünü göreceğiz. Bunun sebebi yazı yazdığımız sıvının yanma sıcaklığının kâğıdın yanma sıcaklığından daha az olmasıdır.
TOPRAK, SUDAN DAHA ÇABUK MU ISINIR?
Bu deney için aynı büyüklükte iki tencere, kuru toprak, su ve bir termometre sağlayıp. Kuru toprağı tencerenin birine, suyu diğerine koyalım.
İkisi de aynı ağırlıkta olsun. Bunları bir süre gölgede bekleterek sıcaklıklarının aynı olmasını sağlayalım. Sonra her iki tencereyi güneşe bırakıp. Ara sıra toprağın sıcaklığını ölçelim. Toprak yeter derecede ısınınca hem toprağın hem de suyun sıcaklığını ölçüp. Aynı zaman içinde hangisi daha çok ısındığını defterine not edelim.
Eğer hangisini daha çabuk soğuduğunu öğrenmek istersek her iki tencereyi de güneşten çekip soğumaya bırakýp termometre ile sıcaklıklarını karşılaştırabiliriz.
HAVADA SU BUHARI VAR MIDIR?
Bir şişe alıp. Çok soğuk suyla doldurup ve ağzını kapatın. Şişeyi oda sıcaklığında 10 dakika bekletince. Şişenin dışı buğulandığını görürsünüz. Parmağınla buğunun bir kısmını sıyırırsanız buğulanmayı daha iyi görebilirsininiz.
Peki şişenin ağzı kapalı olduğuna ve suyun içinde bulunduğu cam şişe , su geçirmediğine göre bu su damlacıkları nereden geldi. Bu su damlacıkları odamızda bulunan su buharıdır. Odada bulunan su buharı , soğuk şişemizin dış çeperine çarpınca yoğunlaşmış havada fark edemediğimiz su buharı su damlacıkları halinde ve görünür hale gelmiştir.
BİLİM SERGİSİNDE YAPILABİLECEK DENEYLER
1.Amonyumdikromatın yanması (volkan deneyi)
2.Akvaryumda yetişen bitkiler (doygun sodyum silikat çözeltisine ağır metal tuzlarından küçük kristaller atıldığında kristallenme sonucunda çok güzel görüntü oluşuyor)
3.İyotun süblimleşme özelliğinin gösterilmesi
4.Kara barut yapımı
5.Çıtırpıtır yapımı (gümüş asetilenür eldesi)
6.Limon kolonyası yapımı
7.Sıvı azot özellikleri ve bitkilerin donmasının gösterilmesi
8.Limon pili yapılması
9.Metallerin gümüş ile kaplanması
10.Magnezyum metalinin yanması
11.Bazı meşhur bilim adamlarının hayat hikayelerinin sergilenmesi
12.Kimya ile ilgili ilginç karikatürler sergilenebilir.
13.Nişastanın ayıracı iyot
14.kromatografi deneyi
15.Fosforun yanması
16.Görünmez mürekkepler
17.Camın HF deki reaksiyonu
18.KMnO4 ve H2SO4 ün reaksiyonunda ozon eldesi
19.Şekerin karbonlaşması
20.Benzene cam çubuk koyma , kırılma indisi aynı olduğundan cam çubuk gözükmüyor.
21.Mürekkep yapımı
22.Gümüş aynası yapımı
23.Uçan balon yapımı (balona helyum gazı koyma)
24.Alçak basınçta kaynama deneyi
25.Su dolu bir bardağın üzerine toplu iğne koymak, yüzey geriliminden dolayı iğne su üzerinde yüzüyor
26.Yok 
Okul Bahçesinde Kuşları Besleyelim
Bu kuş besleme masalarını okul bahçesine yapabileceğimiz gibi eğer evimizin önün de bir bahçe varsa evimizde de yapabiliriz.Kuş besleme ve beslediğimiz kuşları gözlemeyi iki şekilde yapabiliriz. Birincisi tahta bir kutuyu toprağa gömdüğümüz 1 metre yüksekliğindeki bir tahtaya çakıp da yapabiliriz , aynı zaman da aynı tahtaya ikinci şekildeki gibi yanlamasına bir tahta bağlayıp kuşlara vereceğimiz besinleri bir filenin içine koyup bağlayarak ta yapabiliriz. 1. şekildeki gibi yapmak tahta kutumuza gelen kuşları incelemek için daha iyi olur. Peki kuşlara ne gibi besinler komalıyız? Ekmek, mısır, fıstık, üzüm, nar, buğday vb besinler komalıyız. Okulda yapacağınız bu kuş masası sayesinde çevreniz de bulunan kuşları görme ve inceleme fırsatı bulacaksınız.Kuşların farklı cinslerde olduğunu anlamak için gagasına , pençelerine , kuyruğuna ve renklerine bakabilirsiniz.
Nabız Atışını Gözleyelim
Bir kibrit çöpüne raptiyeye batıralım. Daha sonra elimizi avucumuzu yukarı gelecek şekilde masanın üzerine koyup nabzımızı hissettiğimiz noktaya şekildeki gibi raptiye batırılmış kibriti koyalım. Kibrit çöpünün hareketlerini
Gökkuşağı Yapalım
Şeffaf ışık geçiren bir kabın içine şekilde ki gibi yarıya kadar su dolduralım. Daha sonra içine aynayı eğik biçimde gerekirse tutturmak için cam macunu kullanarak şekildeki gibi yerleştirelim. Aynanın su içindeki kısmına şekildeki gibi bir el feneri ile ışık tutalım.Lambanın hemen üzerine bir beyaz kağıt tuttuğumuzda gök kuşağı oluşumunu gözleriz. Lambayı oynatarak değişik renk değişimlerini de gözleyebiliriz.
GERİ DÖNÜŞÜMLÜ KÂĞIT YAPALIM
Gerekli malzemeler
Eski gazeteler, bir parça çok ince delikli tel, bir kaç emici bez, plastik kova ve leğen, tahta kaşık yada mutfak robotu, toz boya (renkli kağıt yapmak için), naylon poşet, ağırlık (mesela kalın kitaplar)
Yapılışı
Eski gazeteleri kovaya koyun, su ekleyerek bir gece bekletin. Ertesi gün suyu süzün, ıslak gazeteleri tahta kaşıkla ezerek hamur haline getirin.
( Bu işlemi eğer annenizde izin alabilirseniz mutfak robotunda yapabilirsiniz.)
Kağıdınızın renkli olmasını istiyorsanız, boya da katabilirsiniz.
Kağıt hamurunu leğene koyun ve eşit ölçüde su ekleyip karıştırın. Teli karışımın içine sokup üzerinde kalan hamurla birlikte çıkarın.
temiz düz bir yere bir bez serin ve teli, kağıt hamurun bulunduğu yüzey alta gelecek biçimde çabucak bunun üzerine koyun. İyice bastırın ve hamur beze yapışınca kaldırın. Hamurun üzerine ikinci bir bez örtüp tekrar bastırın.
Leğendeki hamur bitene kadar bir kat hamur, bir kat bez koyarak bu işlemi tekrarlayın. En üste naylon poşeti koyun. Ağırlık yapması için kitapları üst üste dizin.
Bir kaç saat sonra kağıtları dikkatle bezlerden ayırın ve iyice kurumaları için eski gazete ya da kağıt havluların üzerine serin. Yeni kağıtlarınız kullanılmaya hazırdır.
ELMALI DENEYİ
Amaç:
Birbirine 5cm uzaklıkta saplarından asılan iki elmaya üflendiğinde elmanın davranışını gözlemek.
Gerekli malzemeler
İki adet saplı orta büyüklükte elma, 2 m kadar ince ip
Yapılışı
Sapları olan iki elmayı birer metrelik iki ip parçasına az bir uzaklıkta asın, sonra da ikisi arasından üfleyin bakalım. Ne dersiniz? Elmalar nasıl hareket edecekler?
Resimdeki çocuk biraz şaşmış gözüküyor. Haklı, çünkü onun deneyinde de elmalar birbirlerine yaklaşıyorlar! Bu işin sırrına bizden önce bilgin Bernoulli ermiş.
Diyor ki: «Bu deneyde de sizin üflemeniz, havayı hızlandırarak basıncının azalmasına yol açıyor. Çevredeki yüksek basınç alanları da elmaları alçak basınç alanlarına doğru itiyor. Elmalar da kafa kafaya tokuşuyorlar!
SİHİRLİ LİMON RESMİ
“Hazırlanan limon suyuna parmağımızı batırıp beyaz bir kâğıt üzerine görünmez resim yapılır.”
Limon suyu kuruduktan sonra resmimiz sarı boya ile yapılmış gibi ortaya çıkacaktır. Eğer bir ütü ile ütülenirse renk bu kez kahverengine dönüşecektir.
KAĞIT KATLA
“İlk anda inanmayacaksınız ama bir kâğıdın yedi kattan fazla katlaması mümkün değil. Hangi tür kâğıt ile denerseniz deneyin, büyüklüğü ne olursa olsun bu durum değişmiyor. Sekizinci kata geldiğinizde kâğıdı katlayamıyorsunuz.”
TERS ÇEVİRME
Deney leğenin üzerinde yapılır. Bardak ağzına kadar su doldurulur. Bardağın ağzı kare şeklindeki kâğıt ile kapatılır. El kâğıdın üzerine konularak çabucak ters çevrilir. Daha sonra el çekilerek gözlemlenir.
Hava kâğıdı yukarı kaldırdığı için suyun bardaktan dökülmedi
SES TİTREŞİMLER
DENEYİN AMACI
Ses titreşimlerini görünür hale getirmek
DENEYİN YAPILIŞI
Alüminyu folyo top haline getirilir.Ayaklı cam bardak alınır.Alüminyum folyodan yapılan top bir iple bağlanır yüksek bir yere asılır.Bardak topa değmeyecek şekilde topa iyice yakınlaştırılır.Kurşun kalemle bardağa hafifçe vurulur.Topun hareket ettiği görülür.
DENEY SONUCU
Bardağa vurduğumuzda titreşim meydana gelir.Bu da havayı titreştirir.Hava titreşimleri taşır ve bu titreşimlerin ses olarak kulağımıza gelmesini sağlar.
RENK YANILGISI
DENEYİN AMACI
Renklerin gözü yanılttığını göstermek
DENEYİN YAPILIŞI
Küçük bardak ile beyaz kağıdın üzerine iki daire çizilir.Birinci daire sarıya ikinci daire kahverengiye boyanır.Kağıt duvara asılır ve karşıdan bakılır.Ne gördükleri büyüklükleri sorulur.Kahverengi dairenin neden küçük göründüğü tartışılır.
DENEYİN SONUCU
Daireler eşit çizildiği halde kahverengi daha küçük görülür.Çünkü parlak ve ışıklı cisimler daha büyük koyu ve mat renkler daha küçük görünür
SOLUNUM ORGANLARIMIZ ÇALIŞIYOR
AMAÇ: solunum organlarımızın nasıl çalıştığını göstermek
ARAÇ VE GEREÇLER: 15 – 20 cm uzunluğunda kalın plastik boru, iki tane naylon torba (ya da iki balon), iki tane ince boru
EĞİTİM DURUMU
1. 15 – 20 cm uzunluğunda kalın bir boru alalım.
2. bu borunun içinden iki tane ince boru geçirelim.
3. naylon torbaları (ya da balonları) ince boruların ucuna geçirelim.
4. ince borulara üfleyelim.
5. naylon torbaların şişip şişmediğini gözlemleyelim.
6. torbaların içine dolan şey ne olabilir?
7. bu torbaları vücudumuzun hangi organına benzetebiliriz?
8. kalın plastik boru hangi organımızın yerine kullanılmış olabilir?
DENEYİN SONUCU
Naylon torbaların şiştiği görülür. Geniş plastik boru nefes borusunu, naylon torbalar sağ ve sol akciğeri gösterir.
HERKESİN PARMAK İZİ FARKLIDIR
AMAÇ: herkesin parmak izinin farklı olduğunu göstermek
ARAÇ VE GEREÇLER: talk pudrası, seloteyp, siyah kağıt, büyüteç
EĞİTİM DURUMU
1. baş parmağımızı talk pudrasına batıralım.
2. pudralı parmağı seloteybe bastıralım ve parmak izi çıkaralım.
3. seloteybi siyah kağıda yapıştıralım.
4. herkesin parmak izini büyüteçle bakarak karşılaştıralım.
5. parmak izleri arasında fark görüyor musunuz?
DENEYİN SONUCU
Herkesin parmak izlerinin farklı olduğu gözlenir
|
|
 |
|
|
|
|
